Syndrom Barbie-czy postać lalki może wpłynąć na nasze zdrowie psychiczne?

Film “Barbie” robi furorę w kinach, widzowie szaleją, rodzice zabierają swoje pociechy na seans, bo myślą, że to jest film dla dzieci, a potem okazuje się, że niekoniecznie.

W takim ferworze artykułów, zdarzeń, nie mogłam być gorsza i również postanowiłam napisać coś mądrego o Barbie, a dokładniej o zjawisku zwanym Syndromem Barbie.

Na początek trochę historii

W 1959 roku firma Mattel wprowadziła w USA lalkę, która nie była wzorowana na niemowlęciu lub małym dziecku, ale raczej na młodym dorosłym. Lalka o imieniu Barbie została opisana jako „nastoletnia modelka”. Lalka Barbie została oparta na niemieckiej lalce Lilli, która powstała jako postać z komiksu. W ponad 150 krajach sprzedano ponad miliard Barbie. W 2020 roku Mattel zarobił 1,35 miliarda dolarów na sprzedaży lalek Barbie i akcesoriów. Od momentu wprowadzenia na rynek, Barbie stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych lalek na świecie, stając się ikoną mody i piękna. Jednakże, wraz z jej ogromnym sukcesem, powstały także pewne kontrowersje i negatywne aspekty.

A teraz wizerunek lalki będącej marzeniem wielu dziewczynek

Spójrzmy na fizyczne proporcje lalki Barbie. Nie reprezentują ani nie odzwierciedlają ciał zdrowych kobiet. Standardowa lalka Barbie przy wzroście dorosłej osoby 175 cm miałaby obwód talii około 46 cm. Dla porównania, zawodowa tenisistka Serena Williams ma około 71 cm w talii, a piosenkarka Lady Gaga około 66cm.  Jej rozmiar buta byłby nieproporcjonalny -34,5. Lalka Barbie została opisana jako „biologicznie niemożliwa” ze swoją figurą klepsydry, „nadnaturalnie dużymi” piersiami, „długimi udami, pełnymi ustami i wspaniałymi włosami”. 

Przejdźmy do Syndromu Barbie

„Syndrom Barbie” (Barbie doll syndrome) jest rodzajem dysmorfii ciała, która została opisana jako dążenie do osiągnięcia niemożliwych standardów wyglądu fizycznego, takich jak ma lalka Barbie.

Jednym z głównych zmartwień związanych z Syndromem Barbie jest wpływ, jaki wywiera na młode dziewczynki. W wieku, gdy zaczynają rozwijać swoją tożsamość, stają się bardziej podatne na oddziaływanie mediów i ról społecznych. Widząc perfekcyjny wygląd Barbie jako wzór do naśladowania, dziewczynki mogą zacząć odczuwać niezadowolenie z własnego ciała, pragnąc dążyć do tych nierzeczywistych standardów. To może prowadzić do problemów z samooceną, niskiej pewności siebie i rozwoju zaburzeń odżywiania.

Trochę badań na ten temat

Badania przeprowadzone w różnych krajach potwierdzają tą teorię. Wśród dziewcząt w wieku od trzech do jedenastu lat w Stanach Zjednoczonych w 1996 roku 97% miało lalki Barbie. We Francji odsetek ten wynosił 86%, a 98% w Niemczech. W Wielkiej Brytanii w 2006 r. przeprowadzono badania na dziewczynkach w wieku od pięciu do ośmiu lat. Bawiły się one lalkami Barbie , lalkami o normalnych proporcjach lub wcale. Młodsze dziewczęta z grupy, które miały kontakt z Barbie, zgłaszały niższą samoocenę i większe pragnienie bycia szczupłymi. Podobne badanie przeprowadzono w Holandii z udziałem 117 dziewcząt w wieku od siedmiu do jedenastu lat. Po zabawie z Barbie (zamiast lalką o normalnych proporcjach) ta grupa dziewcząt jadła mniej, gdy oferowano im jedzenie. Badanie amerykańskich studentek wykazało, że kiedy porównywały się do Barbie lub modelek, miały obniżoną samoocenę, bardziej negatywny obraz ciała i wzrost ryzykownych zachowań seksualnych.

Dlatego u niektórych dziewcząt i młodych kobiet, które biorą Barbie za wzór do naśladowania, we wczesnym okresie dojrzewania mogą rozwinąć się zaburzenia obrazu ciała. Mogą one mieć zmienione postrzeganie swojego wyglądu fizycznego, które idzie w parze z niezadowoleniem, niepokojem, wstydem i pogardą dla swojego ciała. Zaburzenie obrazu własnego ciała jest jednym z kilku kryteriów rozpoznania jadłowstrętu psychicznego. 

Do tej pory pojawiło się wiele krytycznych opinii na temat Barbie. Poczynając od tych, które mówiły o tym, że lalka stała się obsesją małych dziewczynek, poprzez „styl życia” , który sugeruje, że szczęście pochodzi z drogich przedmiotów materialnych, a kobieta musi być bogata, ładna i zawsze dobrze się bawić w odpowiednio dopasowanym stroju, a kończąc na oskarżeniach o zaburzenia odżywiania.

Z nadzieją w przyszłość!

Jednak nie wszystko jest stracone. W miarę jak rośnie świadomość tego problemu, coraz więcej ludzi i organizacji podejmuje wysiłki, by zmienić te szkodliwe wzorce. Wzrasta liczba kampanii promujących różnorodność ciał, które mają na celu zwiększenie akceptacji dla różnorodnych typów urody. Ruch body positive, który promuje akceptację i miłość do swojego ciała, zdobywa coraz większą popularność.

Edukacja na temat zdrowego postrzegania ciała i samoakceptacji od najmłodszych lat jest kluczowym elementem w walce z Syndromem Barbie. Nauczanie dzieci, że wartość człowieka nie zależy od wyglądu zewnętrznego, ale od wewnętrznych cech i talentów, jest kluczowym krokiem w kierunku zbudowania bardziej pozytywnej i przyjaznej dla różnorodności społeczeństwa.

Podsumowując, Syndrom Barbie to zjawisko, które ukazuje, jak silny wpływ mogą mieć media I czynniki kulturowe na kształtowanie naszych wyobrażeń o pięknie i wizerunku ciała. Jednakże, jest to również okazja do podjęcia działań, aby zwiększyć świadomość na ten temat i przyczynić się do zmiany negatywnych standardów na bardziej pozytywne i akceptujące różnorodność. Dążenie do akceptacji samego siebie i innych bez względu na wygląd powinno być naszym wspólnym celem, aby stworzyć lepszy i bardziej empatyczny świat dla wszystkich.

Źródła:

1. Courtney Frydryk. “Body image and Barbie,” Ohio Journal of School Mathematics, 75(1), 2017.

2.  Wikipedia- Barbie

3. Rabia Sohail and Sumera Shan Ahmad. “The globalized Barbie effect on cultural wealth of communities of color,” Jahan-e-Tahqeeq, 5(2), 2022.

4. Helga Dittmar and Emma Halliwell. “Does Barbie make girls want to be thin? The effect of experimental exposure to images of dolls on the body image of five- to eight-year-old girls.” Developmental Psychology, 42(2), 2006.

5. Doeschka Anschutz and Rutger Engels. “The effects of playing with thin dolls on body image and food intake in young girls,” Sex Roles, 63(9), 2017.

6. Bautista, “Self-esteem.”

Anna Lisowska

Psychoterapeutka humanistyczno-egzystencjalna, Co-active coach

Samotność jest bardziej znośna, gdy mamy z kim o niej porozmawiać. G.A. Becquer